در مقاله پیشین تحت عنوان "دسته بندی کاغذها بر اساس کاربرد" تعدادی از کاغذها را بر اساس کاربردشان به شما معرفی کردیم. در ادامه شما را با انواع دیگری از کاغذها آشنا خواهیم کرد.

کاغذ سربرگ و چندنسخه‌ای (Bank and Bonds)

از این نوع کاغذ برای مصارف کارهای تایپی و سربرگ ها استفاده می‌شود که نیاز به کاغذ مات دارد. اما به عنوان کاغذ تحریر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای مصارف اداری مناسب است. انواع مرغوب این کاغذ را هنوز هم با استفاده از مقداری پارچه در خمیر آن تولید می‌کنند و در پرداخت نهایی آن آب نقش نیز زده می‌شود، اما انواع معمولی آن از خمیر چوب تهیه می‌شود که ارزان‌تر است. این کاغذ در رنگ‌های مختلف و سفید عرضه می‌شود و معمولاً به عنوان کاغذ کرم رنگ ساده شهرت دارد. کاغذهای بسیار نازک نیز با وزن 30 گرم در مترمربع که در بعضی موارد، کاغذ پستی یا چند نسخه‌ای نامیده می‌شوند، در مواردی که نیاز به چند نسخه از کار تایپ شده وجود داشته باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ استفاده از این کاغذها تقریباً منسوخ شده است و کاغذهای الوان 55 گرمی یا کاغذ کاربنلس با همین گرماژ جایگزین آن ها شده است.

کاغذ فتوکپی (Duplicators)

این نوع کاغذ به منظور استفاده در دستگاه‌های فتوکپی ساخته می‌شود. کاغذ فتوکپی به رنگ سفید و یا در رنگ‌های دیگر ساخته می‌شود که به شکل ساده و یا با خطوط موازی با آب نقش تهیه شده و در وزن 70 یا 80 گرمی تولید می‌شود.

کاغذ کرومو (Chromo Paper)

این کاغذ با پوشش بسیار زیاد که معمولاً تنها در یک طرف آن انجام می‌شود ساخته شده و ضخامت روی پوشش آن از کاغذ گلاسه بیشتر است. مهم‌ترین مورد مصرف کاغذ کرومو در چاپ اتیکت و برچسب است.

کاغذ خودکپی یا کاربن لس (Carbonless)

کاغذ خودکپی در انواع سفید و رنگی تهیه می‌شود، که با پوشش مخصوصی می‌توانند نقش‌هایی به رنگ سیاه و آبی را در زمان وارد شدن فشار بر روی آنها به کاغذ زیری منتقل کنند. کاغذ خودکپی به صورت ورق یا رول عرضه می‌شود.

کاغذ کاربن لس به نوعی همان کار کاغذ کاربن‌دار را انجام می‌دهد، با این تفاوت که عملا هیچ نوع کاربنی را مشاهده نمی‌کنید و هرگز دستانتان را سیاه و کثیف و سطل زباله‌تان را بیهوده پر نمی‌کند. بدین وسیله در مصرف کاغذهایی که صرف تولید کاربن می‌گردند صرفه‌جویی بزرگی صورت می‌گیرد که نتیجه آن قطع کمتر درختان است.

از کاغذ کاربنلس اغلب برای چاپ فاکتور دو نسخه ای و چند نسخه ای استفاده می شود.

کاغذ کاربن لس چگونه کار می‌کند؟

این صفحات در اصل به کپسول‌های میکروسکوپی آغشته شده‌اند که ترکیب آنها موجب ایجاد رنگ و انعکاس رنگ بر روی صفحه زیرین می‌گردد. طرز کار این نوع کاغذها بدین صورت است که وقتی هر نوع فشار مکانیکی مثل فشار ناشی از نوشتن بر روی این کاغذها وارد می‌شود، کپسول‌های رنگی قسمت صفحه‌ی رو، که قسمت زیرین آن دارای یک لایه روکش از کپسول‌های رنگی مذکور است، آزاد شده و با کپسول‌های صفحه زیر که قسمت روی آن آغشته شده است ترکیب شده و یکی از آنان دیگری را تقویت کرده و رنگ مشکی یا آبی را (با توجه به نوع کپسول‌ها) منعکس می‌کنند و کاغذ به این رنگ آغشته می‌شود.

صفحات میانی کاغذهای بیش از 2 نسخه هم روی آنها و هم پشت آنها به این کپسولها آغشته می‌گردد و به علت 2 بار آغشته شدن است که گرماژ یا وزن کاغذهای میانی سبکتر از کاغذهای اول و آخر است. به دلیل همین ویژگی کاغذهای کاربنلس، چاپ فاکتور سه نسخه ای طرفداران زیادی دارد.

هر سطح این کاغذها پوشیده شده از میلیون‌ها کپسول میکروسکوپی که کاملا خشک شده‌اند است. در اصل، این صفحات حاوی محلولی از کپسول‌های رنگی بی‌رنگ (در ظاهر) و روغن مخصوص هستند که تماماً بوسیله کپسول‌های پلاستیک مانندی پوشیده شده‌اند که در اثر فشار شکسته می‌شوند. نسخه‌های کپی کاغذهای کاربن لس جهت افزایش کاربرد در تفکیک اسناد تولید و افزایش سرعت گردش امور اداری در رنگ‌بندی‌های متفاوت عرضه می‌شوند.

آب نقش کاغذ (کاغذ واترمارک)  Water Mark

در کاغذهایی که با ماشین ساخته می‌شوند، آب نقش کاغذ را با وارد آوردن فشار به سطح کاغذ در حال عبور از روی توری سیمی – که طرح موردنظر بر روی آن قرار گرفته است – ایجاد می‌کنند. نقش طراحی شده بر روی سیلندر دندی رول (Dandy roll) در فواصل معین و به صورت تکراری بر روی سطح کاغذ منعکس می‌شود.

البته تمام آب نقش های مورد استفاده برای شرکت ها به این صورت ایجاد نمی شوند زیرا این کار مستلزم صرف بودجه کلان بوده و برای مصارف زیاد توجیه اقتصادی دارد. واترمارک سربرگ های A4 و A5  و سایر اوراق اداری شرکت های کوچک و متوسط اغلب به صورت چاپ دیجیتال یا چاپ افست ایجاد می شوند.

آب نقش ممکن است به صورتی طراحی شده باشد که در قسمت‌های مشخصی از کاغذ ظاهر شود، مثلا در کاغذ A4 به صورت عمودی قرار گیرد و یا این که به شکل عرضی و در فواصل معین و با تعداد زیاد ولی به صورت منظم ظاهر شود. معمولا نقش کاغذ را در کاغذهای تحریر با کیفیت خوب و کاغذهای کپی و اسکناس و دیگر مواردی که نیاز به نوعی ایمنی کاغذ باشد ایجاد می‌کنند، که به این وسیله از تقلب در کار چاپی جلوگیری شود.

از آب نقش کاغذ برای شناسایی کاغذ ساخته شده به وسیله کارخانه‌های مختلف نیز استفاده می‌شود. کارخانه‌های کاغذسازی از آب نقش‌های مختلف در تولیدات خود استفاده می‌کنند، که معمولاً به عنوان شناسایی کاغذ با کیفیت خوب قلمداد می‌شود. در بعضی از موارد نیز بر اساس نیاز مشتری از آب نقش خاصی در تولید کاغذ استفاده می‌شود. به عنوان مثال آرم مخصوص و یا نشانه یک شرکت را می‌توان در کاغذهای تحریر آن ایجاد نمود.

کاغذ چسب (Gummed Paper)

این کاغذ با چسب‌هایی که در اثر آب فعال می‌شوند، اندود شده است و در انواع مختلفی عرضه می‌شود که شامل کاغذهای ام اف (MF) ، کاغذ گلاسه، کاغذ کرومو و کاغذ رنگی است. این کاغذ به شکل ورق یا رول عرضه می‌شود.

دندی رول

به دندی رول و اهمیت آن در تولید کاغذ اشاره کردیم. بد نیست بدانید امروزه اکثر عملیات ماشین های کاغذسازی مدرن تحت کنترل کامپیوتر انجام می شود و اپراتورها می‌توانند با استفاده از سیستم ویدئو کامپیوتر و تجهیزات دیگر، تغییرات و کنترل‌های لازم را در تمام مراحل مختلف تحت نظر داشته باشند. در اغلب ماشین‌های کاغذسازی، خمیر کاغذ از زیر سیلندری موسوم به دندی رول (dandy roll) عبور داده می‌شود که الیاف کاغذ را تحت فشار قرار داده و سطح آن را صاف می‌کند. این مرحله پس از آب‌گیری کاغذ انجام می‌شود.

در بعضی از ماشین‌های سریع از دندی رول استفاده نمی‌شود، ولی هر جا که احتیاج به قرار دادن علامت مخصوص یا آب نقش کاغذ یا به عبارت دیگر واتر مارک (Watermark) باشد، از دندی رول استفاده می‌کنند. نوار کاغذ بر روی تسمه نقاله‌ای که آن را از قسمت‌های مختلف عبور می‌دهد قرار می‌گیرد. این تسمه، کاغذ را در زمان پرس شدن حمایت می‌کند. استفاده از نوردهای فلزی سنگین در این مرحله به منظور آب‌گیری هر چه بیشتر از کاغذ صورت می‌گیرد، سپس مرحله خشک کردن کاغذ با عبور دادن آن از سیلندرهای خشک‌کن صورت می‌گیرد. پس از آن با عبور دادن کاغذ از مجموعه‌ای از نوردهای سنگین (calender)، عملیات صاف کردن سطح آن انجام می‌شود. سرانجام کاغذ به صورت رول‌های بزرگ، جمع شده و برای انجام عملیات تکمیلی مثل برش دادن در اندازه دلخواه آماده می‌شود.