کاغذ یکی از قدیمی ترین وسیله هایی است که به منظور نوشتن و بسته بندی از زمان های بسیار قدیم مورد استفاده قرار گرفته شده است. در صنعت بسته بندی با توجه به نوع محصول، وزن محصول، شرایط زیست محیطی، ظاهر بسته بندی و موارد دیگر می توانیم با در نظر گرفتن هزینه ها اقدام به انتخاب کاغذ مناسب کنیم. همچنین در چاپ انواع رسانه های چاپی مانند کاتالوگ، کارت ویزیت، بروشور، فولدر، تراکت و سایر رسانه های چاپی با توجه به نوع نیاز و هزینه ی مورد نظر، اقدام به انتخاب کاغذ مورد نظرمان نماییم.

به منظور چاپ انواع رسانه ها و بسته بندی ها، اگر با انواع مختلف کاغذ و مقوا آشنایی داشته باشیم، می توانیم در انتخاب محصول مورد نظرمان هوشمندانه تر عمل کنیم. در این مقاله به بررسی انواع کاغذ و مقوا به منظور چاپ دیجیتال و افست انواع رسانه های چاپی می پردازیم.

در حالت کلی اصول ساخت انواع کاغذ یکسان می باشد و با توجه به نوع مصرف و نوع چاپ، گروهی از ویژگی ها تغییر می کند. قیمت و کیفیت انواع کاغذ بر مبنای نوع خمیر آن تعیین می شود و در انواع مختلف ساخته می شود.

با توجه به محدودیت بازار کاغذ در ایران، همه ی انواع کاغذ در بازار ایران موجود نمی باشد و تنها تعداد محدودی از انواع کاغذ در بازار عرضه می شود. این کاغذها شامل انواع کاغذ ایرانی و خارجی می باشد که در گرماژهای مختلف تولید می شود. در ادامه به معرفی گرماژ کاغذ، انواع پوشش ها و انواع کاغذ می پردازیم.

گرماژ کاغذ چیست

قبل از پرداختن به معرفی انواع کاغذ لازم است که با واژه ی گرماژ کاغذ آشنا شویم و معنی و مفهوم آن را بدانیم.

گرماژ کاغذ یکی از مهمترین فاکتورها در تعیین کیفیت و ضخامت کاغذ محسوب می شود. گرماژ کاغذ عبارت است از نسبت وزن کاغذ بر حسب گرم به مساحت یک متر مربع از سطح کاغذ . برای درک بهتر یک مثال را در نظر می گیریم : اگر گرماژ یک کاغذ 70 گرم باشد، بدین معناست که هر یک متر مربع از این کاغذ 70 گرم وزن دارد. هرچه مقدار گرماژ بیشتر باشد، کیفیت، ضخامت، استحکام و به تبع آن قیمت افزایش خواهد یافت. واحد گرماژ (g/m²) GSM است، که مخفف grams per square meter می باشد.

پوشش لمینت و سلفون چیست

به فرآیند کشیدن روکش به روی هر سطحی اصطلاحاً لمینت می­ گویند .در سیستم چاپ دیجیتال لایه نازک پلاستیکی را یک طرف یا دو طرف کار چاپی می ­چسبانند و کار را در برابر پاره شدن، رطوبت، گرما یا سرما و چروکیدگی مقاوم می­ کند. لمینت ­ها، ضخامت متنوعی دارند که با واحد میکرون سنجیده می شوند. اگر لمینت دارای ضخامت کمی باشد آن را سلفون نیز می ­نامند. از دیگر مزیت های لمینت کردن کار چاپی در چاپ دیجیتال می ­توان به جلوه دادن به کار و زیبا کردن بیشتر کار با اضافه کردن لمینت مات یا براق به آن اشاره کرد. از لمینت و سلفون در چاپ کارت­ های ویزیت، کاتالوگ ­ها، بروشورها و دیگر محصولات چاپی استفاده می­ شود.

در واقع لمینت کردن، محصول چاپی را در مقابل تاشدن و آسیب دیدن مقاوم می کند. در حالی که سلفون، تنها در مقابل تا شدن از آن محافظت می کند.

انواع کاغذ و مقوا در صنعت چاپ و بسته بندی

حال به بررسی برخی از انواع مختلف کاغذها و مقواها از جمله کاغذ تحریر، کاغذ و مقوای گلاسه، کاغذ کتان، کاغذ کرافت، مقوای کارتی، مقوای ایندربرد به همراه برخی از ویژگی ها و کاربرد هایشان و این که برای هر نوع کاغذ چه نوع پوششی مناسب تر می باشد می پردازیم.

کاغذ تحریر چیست

کاغذ تحریر نوعی از کاغذ است که امکان چاپ بر روی هر دو طرف آن موجود می باشد و مرکب به سمت دیگر آن نفوذ نمی کند. کاغذ تحریر در گرماژ 50، 55، 60، 65، 70، 75، 80، 100 و 120 تولید می شود که با توجه به نوع نیاز و کاربرد، از آن ها استفاده می شود.

در تولید کاغذهای تحریر از خمیرهای شیمیایی چوب پهن برگان و سوزنی برگان استفاده می شود. کاغذ تحریر دارای مقاومت مناسبی می باشد که این امر، برای بایگانی به مدت طولانی بسیار اهمیت دارد.

این کاغذ در صنعت چاپ  بیشتر برای چاپ انواع تراکت، چاپ کتاب، چاپ سربرگ و چاپ پاکت مورد استفاده قرار می گیرد.

کاغذ تحریر در رنگ های مختلف تولید می شود که نوع رنگ آن با توجه به خمیر مورد استفاده هنگام تولید تعیین می گردد. سطح کاغذ تحریر علاوه بر اینکه برای چاپ بسیار مناسب می باشد، برای نوشتن روی سطح آن با خودکار نیز بسیار مناسب است. روی سطح این نوع کاغذ نمی توان هیچ نوع پوششی (سلفون و ...) ایجاد کرد.

کاغذ یا مقوای گلاسه چیست

کاغذ گلاسه دارای سطح صاف و بسیار هموار می باشد که به دلیل جذب یکنواخت جوهر روی سطح آن برای چاپ انواع رسانه مناسب می باشد . کاغذ گلاسه از مرغوب ترین انواع کاغذ می باشد که در گرماژهای مختلف تولید می شود. هر چه گرماژ در کاغذ گلاسه بالاتر باشد، مقاومت و ضخامت آن بیشتر می شود و همچنین چاپ پذیری آن با کیفیت بیشتری انجام می شود.

لازم به ذکر است برای این نوع کاغذ می توان از پوشش لمینت و سلفون به منظور بالاتر بردن مقاومت کالای چاپی استفاده کرد. کاغذ گلاسه به منظور چاپ انواع رسانه های چاپی مانند چاپ کارت ویزیت، چاپ کاتالوگ، چاپ تراکت، چاپ بروشور، چاپ ساک دستی، چاپ تقویم و سایر موارد استفاده می گردد.

مقوای ایندربرد چیست

ایندربرد نوعی مقوا می باشد که در گرماژهای مختلف تولید شده و در صنعت بسته بندی کاربرد فراوانی دارد و از آن به عنوان مقوای بهداشتی نیز نام می برند.

رنگ این نوع مقوا سفید می باشد و به علت بافت خوبی که دارد در صنعت بسته بندی مواد غذایی کاربرد بسیاری دارد. این مقوا به دلیل قیمت و استحکام مناسبی که دارد، در صنعت بسته بندی و چاپ جعبه های محصولات دارویی، آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوانی دارند. همچنین پوشش سلفون برای بیش تر شدن مقاومت این نوع بسته بندی، بسیار مناسب می باشد.

مقوای پشت طوسی چیست

مقوای پشت طوسی نوعی از مقوا می باشد که یک طرف آن سفید و طرف دیگر آن طوسی می باشد.این نوع مقوا در گرماژهای مختلف 210، 230، 250، 280، 300، 350، و 400 تولید می شود . از مقوای پشت طوسی در چاپ جعبه و بسته بندی های متفاوت استفاده می شود.

مقوای پشت طوسی یا دوبلکس از چسبانده شدن ورقه های مقوا به صورت دولایه توسط صفحه های مخصوص مرطوب تهیه می شود. مقوای پشت طوسی به علت بازیافتی بودن و حساسیت در برخی مصارف مانند جعبه های دارویی و بسته بندی مواد غذایی مورد توجه این صنایع خاص قرار نمی گیرد.

کاغذ کرافت چیست

این نوع کاغذ از سولفات خمیر پالت تهیه شده و دارای مقاومت بالایی می باشد. کاغذهای کرافت انواع متفاوتی دارند؛ از جمله کاغذهای کرافت سفید نشده که بیش تر در صنعت بسته بندی استفاده می شوند یا کاغذهای کرافت سفید شده که برای تهیه کاغذهایی که پیوستگی بافت آن ها قوی است بیش تر مورد استفاده قرار می گیرد.

کاغذ کرافت معمولاً با رنگ قهوه‌ای یا با رنگ سفید تولید می‌شود و بادوام می‌باشد. گرماژ و وزن این کاغذ بسیار متنوع است به‌طوری‌که از ترکیب آن‌ها در تولید ورق و کارتن امکان تولید بیش از یک‌صد نوع ترکیب در ورق‌های 3 لایه و 5 لایه میسر می‌گردد و به‌صورت کاغذ کرافت، مقوای کرافت و مقوای زبر یا خشن کرافت می‌باشد. این نوع کاغذ مورد استفاده در ساخت جعبه، پاکت و همچنین چاپ ساک دستی است.  لازم به ذکر است هیچ نوع پوششی برای سطح کاغذ کرافت مناسب نمی باشد.

کاغذ کتان چیست

کاغذ کتان نوعی خاصی از کاغذ بافت دار است که به دلیل دارا بودن بافت در درون کاغذ، روی سطح ویژگی خاصی ایجاد می­کند. این بافت ها بسته به نوع کاغذ کتان و کشور تولید کننده آن، متغیر است. کاغذ کتان در چاپ کارت ویزیت، چاپ پاکت و چاپ سربرگ استفاده می شود. در  این نوع کاغذ شیار های عمودی یا افقی یا هر دو دیده می شود که این شیار ها و بافت های ریز، زیبایی ویژه ای به کار های چاپی و به خصوص کارت های ویزیت می­ دهد. به دلیل وجود همین بافت های برجسته، برای سطح کاغذ کتان از هیچ نوع پوششی استفاده نمی شود تا زیبایی آن به شکل بهتری جلوه گر باشد.

مقواي كارتی چیست

این نوع مقوا در رنگ های متفاوت تولید می شود. مقوای کارتی بافت نسبتاً یک دست و بدون برجستگی و فرورفتگی دارد. از اين نوع مقوا براي جدا سازي بخش هاي مطالب در زونكن و از نوع مرغوب و ضخیم تر آن نيز براي چاپ كارت ويزيت استفاده مي شود. لازم به ذکر است، در صورت انتخاب این نوع مقوا برای چاپ کارت ویزیت، امکان استفاده از پوشش سلفون و یا لمینت وجود ندارد.

کاغذ کاربن لس چیست

کاغذی با پوشش شیمیایی که شبیه به کاربن عمل می‌کند و یک کپی از نوشته‌های دست نویس را روی صفحه بعدی انتقال می‌دهد. در واقع همان کاغذ تحریر سفید و الوان با گرماژ پایین می باشد که پس از تولید با ماده شیمیایی ترکیب شده تا قابلیت کپی کردن را داشته باشد.

از کاغذهای الوان در چاپ فاکتورها و فرم های سه نسخه ای استفاده می شود.

 در مقاله "دسته بندی کاغذها بر اساس کاربرد - بخش اول" به طور جامع تری درباره این مبحث صحبت می کنیم. اگر علاقمند به آشنایی با کاغذهای مختلف دارید مطالعه آن مقاله خالی از لطف نیست.